شرکت ها،کارخانه‌ها، ماشين‌ها، کاميون‌ها، و وسايلي که داراي دودکش هستند، از سوخت فسيلي نظير زغال و مواد نفتي استفاده مي‌کنند. سوخت اين دو نوع ماده موادي نظير اکسيد گوگرد و اکسيدهاي نيتروژن را وارد هوا مي‌سازد. در فضا اين اکسيدها تغيير مي‌کنند. به گرد و غبار و باران اسيدي تبديل مي‌شوند. سپس به صورت بارش‌هاي خشک يا تر به سطح زمين بر مي‌گردند.

گازها و بخارهايي که از دستگاه هاي داراي سوخت فسيلي وارد هوا مي‌شوند، در هوا خيلي به بالا نمي‌روند و در صورت عدم ترکيب با آب، به صورت گرد و غبار اسيدي در مي‌آيند. گرد و غبار اسيدي ضمن فرود آمدن بر زمين به نماي ساختمان‌ها و بناهاي سنگي مي‌چسبد و موجب فرسايش آن ها و کاهش عمر مفيد آن ها مي‌گردد. گرد و غبار اسيدي حتي به چرم، کاغذ و لباس نيز آسيب مي‌رساند. اين غبارها حيات درختان و حتي گياهان را مورد تهديد قرار داده و رشد گياهان و غلات را کاهش مي‌دهند و تا کنون سبب آسيب به ميلياردها تن غلات شده‌اند.

اکثر شهرهاي بزرگ صنعتي مورد تهديد غبارهاي اسيدي قرار دارند. شهر لندن در زمستان سال 1952مورد تهاجم شديد غبارهاي اسيدي قرار گرفت و اين امر موجب مرگ زودرس 4000 نفر از افراد بيمار گرديد. اين سانحه باعث شد که مسئولين شهر اقدامات پيشگيرانه‌اي را در جهت کنترل آلودگي هوا به عمل آورند. در نتيجه، امروزه شهر لندن در زمره شهرهايي به شمار مي‌رود که هواي نسبتاً تميزي دارند.

مواد آلوده کننده هر قدر در فضا بيشتر بمانند ترکيبات زيادتري حاصل مي‌شود که اسيدها يکي از ترکيبات آن ها مي‌باشند. اسيدها به کمک بادهاي شديد مي‌توانند براي روزهاي متوالي در هوا باقي بمانند و صدها کيلومتر مسافت را طي کنند و به اين ترتيب از کشوري به کشور ديگر انتقال يابند.

اگر غبار اسيدي با ذرات آب موجود در اتمسفر هوا مخلوط شود، به صورت باران اسيدي فرو مي‌ريزد و به محيط زيست ما به راه‌هاي گوناگون آسيب مي‌رساند. باران اسيدي مستقيماً به درختان و روييدني‌ها اثر مي‌کند. در خاک فرو مي‌رود و تعادل شيميايي آن را به هم مي‌ريزد. اين باران پس از فرود آمدن بر زمين به داخل رودخانه‌ها و درياچه‌ها راه مي‌يابد و حيوانات و گياهان آبزي را به هلاکت مي‌رساند. البته اگر مقدار اسيد اين باران کم باشد؛ نه تنها زيان آور نيست بلکه از جهاتي هم مفيد است. زيرا به حل کاني هاي موجود در خاک کمک مي‌کند و گيارویه‌های سنگی ساختمان‌ها، پل‌ها، سدها و... توسط باران اسیدی، ساییده شده و موجبات نابودی آنها را فراهم می‌کند. باران‌های اسیدی آسیب های ویران کننده و غیر قابل جبرانی بر بناهای تاریخی و گنجینه‌های فرهنگی وارد می‌سازند. ساختمان‌های مشهوری همانند پارتنون در آتن، مجسمه آزادی در نیویورک، کلیسای سن پول در لندن، تاج محل در هندوستان، بنای ترایان در رم و کلیسای قدیمی کلن در شهر کلن آلمان به وسیله باران اسیدی مورد حمله قرار گرفته‌اند و رویه آنها در اثر سایش شیمیایی، تغییر شکل یافته است.هان به راحتي مي‌توانند از آن تغذيه کنند.

- راه حل

آلودگي اسيدي فضا و محيط زيست به عنوان يک مسأله خطير، کارشناسان مسايل زيستي را بر آن داشته‌است تا مجدانه به ارايه راه هايي براي کنترل آن مبادرت کنند.

يکي از راههاي ساده ي جلوگيري از آلودگي اسيدي، تصفيه کردن ذغال قبل از سوختن آن است. براي اين منظور، ذغال را قبل از مصرف خرد کرده و در آب مي‌شويند، يا ضمن عمليات خاصي، گوگرد آن را مي‌گيرند. در مورد نفت نيز عمل تصفيه کردن صورت مي‌گيرد و با روش‌هاي معيني آن را از گوگرد تصفيه مي‌کنند.

استفاده از روش‌هاي اصولي در مصرف مواد سوختي نيز نقش مهمي در جلوگيري از آلودگي‌هاي اسيدي دارد. استفاده از فيلترها براي اين منظور طريقه ي بسيار مناسبي است. بهره گيري از اين روش در ماشين‌ها، کاميون‌ها و وسايل نقليه موتوري، آلودگي‌هاي اسيدي محيط زيست را به مقدار قابل توجهي کاهش مي‌دهد. همچنين کنترل ايمني موتور و وسايل نقليه جهت جلوگيري از آنها، در کاهش آلودگي‌هاي اسيدي، نقش بسزايي دارد.

از همه مهمتر، دقت در برنامه ريزي براي تأمين انرژي است. چرا که هرجاانرژي مصرف مي‌شود، در کنار آن نيز آلودگي اسيدي – در مواردي بسيار اندک و در مواردي بسيار چشمگير و خطرناک – ايجاد مي‌شود. در حقيقت از آنجا که باد و باران اسيدي با گردش چرخ کارخانه‌ها و ماشين‌ها ارتباط مستقيم دارد، جايگزيني ماده ديگري که بتواند جانشين سوخت‌هاي فسيلي گردد، در بلند مدت، انديشه معقولي براي جلوگيري از آلودگي هاي زيست محيطي است. در اين راستا مي‌توان از منابع انرژي‌هاي نو همچون انرژي خورشيدي و انرژي بادي نام برد که مصرف آنها، عوارضي از قبيل آلودگي هوا را به همراه ندارد.

يکي از موارد جالب در مورد آلودگي اسيدي آن است که ممکن است کشوري داراي منابع عظيم توليد کننده غبار اسيدي نباشد اما به شدت تحت حمله باران‌هاي اسيدي قرار گيرد. براي مثال، کشور کانادا که هر ساله غبارهاي اسيدي فراواني از آمريکاي شمالي به سمت آن حرکت مي‌کنند.

موضوع آلودگي اسيدي، بيشتر گريبانگير کشورهاي صنعتي و پيشرفته‌است و مردم اين کشورها به طرز ناگواري از آلودگي‌هاي اسيدي رنج مي‌برند. جنگل ها و منابع گياهي اين کشورها در حال نابودي است و از اين رو از طرف مردم مقاومت بسيار شديدي در مقابل اين پديده بسيار خطرناک زيستي ايجاد شده‌است. حتي در برخي از کشورهاي غربي، گروه‌ها و احزاب سياسي تشکيل شده‌اند که هدف آنها مقابله با گسترش آلودگي‌هاي اسيدي و جلب توجه مسئولان کشورهاي مربوطه براي مبارزه در اين جهت است. البته لازم به ذکر است که آلودگي در کشورهاي در حال توسعه به پاي آلودگي در کشورهاي صنعتي نمي‌رسد و کشورهاي داراي صنعت کمتر، آلودگي کمتري دارند.

در کشورهايي همانند زامبيا، آفريقاي جنوبي، چين، هند، برزيل که در آنها مجتمع‌هاي عظيم صنايع سنگ وجود دارد، آلودگي اسيدي تقريباً يک مسأله جدي به شمار مي‌آيد. کشورهاي در حال توسعه بر خلاف کشورهاي ثروتمند، نمي‌توانند از عهده هزينه‌هاي سنگين جلوگيري از آلودگي اسيدي بر آيند. از اين رو لازم است همراه با توسعه صنعت خود، به کنترل آلودگي هوا نيز توجه داشته باشند تا بعداً مجبور نشوند براي مبارزه با آلودگي وحشتناک اسيدي، هزينه‌هاي سرسام آوري را متحمل شوند.

+ نوشته شده در  جمعه ۸ آبان ۱۳۹۴ساعت 15:59  توسط ق  |