بیشتر مورخان و باستان شناسان عقيده دارند که بین النهرین محل پیدایش تمدن بوده است . وجود رودخانه پر آب ، آنرا مهد مهمترین تمدنهای رودخانه ای ساخت و موقعیت ارتباطی بسیار مناسب آن ، موجب تماس با سرزمین های دیگر و در نتیجه پیشرفت و انتشار تمدن گردید . چنانچه بعضی از علوم و از همه مهم تر احتمالا پیدایش خط از بین النهرین باستان می باشد .
نخستین شهر های مهم تاریخ نیز در همین سرزمین بوجود آمدند و بدنبال خود قواعد زندگی مدنی را پدید آوردند . برتری محسوس تمدن بین النهرین باستان ، آن سرزمین را کانون توجه اقوام همجوارش ساخته بود و از این رو رفت و آمد اقوام و درگیری میان آنان ، اگر چه از یک سو موجب پر تلاطم شدن تاریخ آن گردید از سوی دیگر موجب تنوع و توسعه فرهنگ نیز می شد . در پی این تاریخ پر فراز و نشیب در حالیکه بیش از 3000 سال از حیات تمدنی بین النهرین باستان می گذشت در حدود 500 ق . م حیات سیاسی آن به پایان رسید و جزئی از تاریخ باستان گردید .

بین النهرین
رودهای دجله و فرات هر دو از کوههای پر برف مشرق سر چشمه می گیرند . این دو رود پس از پیچ و خم های فراوان به سمت جنوب جریان یافته و با پیمودن صدها کیلومتر به خلیج فارس وارد می شوند . این دو رود بسیار پر آب و بزرگ هستند . بخصوص در فصل بهار که برفهای نواحی کوهستانی آسیای صغیر آب می شوند ، آب آنها بسیار زیاد می شود که معمولا منجر به طغیان و سیلاب رود می گردد . جز نواحی علیای دجله و فرات ، بقیه مسیر آنها در دشت وسیعی جریان دارد که بین النهرین نامیده می شود و به معنای میان دو رود است .
بين النهرين (عراق):
در كتاب، لغت نامه دهخدا به نقل از دائرة المعارف اسلامی، آمده است: سرزمين بین النهرین ناحیه ای در آسیای غربی در امتداد رودهای دجله و فراتو بین آنهاست که از جنوب به شمال از خلیج فارس تا کوههای ارمنستان و ازشرق به غرب از فلات ایران تا بیابان شام امتداد دارد.

ازنواحی کوهستانی شمالی مسیر دجله و فرات به طرف جنوب از شیب این ناحیه می کاهد و بعد به دشتهای سبز مرکزی بین النهرین می رسد که زمانی به علت وجودشبکه بسیار وسیع آبیاری بسیار حاصل خیز بوده است و این دو رود در جنوب به یکدیگر پیوسته و شط العرب و دلتای آن را می سازند که نیزارهای فراوان دارد.
قسمت جنوبی بین النهرین مهد تمدن بشر بوده است و از این جهت حتی بر مصرنیز تقدم دارد در همین جا است که شهرهای: اریدو، اور، لارسا، لاگاش، نبپو،آکد وبابل، پیدایش یافت.
تمدن در این ناحیه در هزاره چهارم قبل از میلاد مسیح استقرار یافته تا پیشاز قرن 18 قبل از میلاد جز دوره های موقت، بین النهرین مرکب از کشورهای بسیار بود که بیشتر آنها در جنگ های حمدایی از بین رفته و سرانجام دو دولت آشور در بین النهرین علیا و بابل در بین النهرین سفلی که تمدن مشترکی  بوجود آمدند.
پس از تصرف به دست هخامنشیان در 539 قبل از میلاد به عنوان یک واحد سیاسی از بین رفت ولی اهمیت فرهنگی و اقتصادی آن باقی ماند.
سلسله هخامنشی در 231 ق.م به دست اسکندر مقدونی منقرض شد و پس از سلوکیان و اشکانیان به تصرف ساسانیان در آمد و با حمله مسلمین به ایران، بین النهرین و ایران جزء سرزمین های خلافت اسلامی گردید.
در سال 145 هجری قمری منصور خلیفه عباسی که بغداد را بنا نمود و پایتخت خلافت عباسی قرار داد، بین النهرین رونق گرفت لیکن در حمله هلاکو خان مغول بین النهرین ویران شد و شبکه آبیاری آن از بین رفت.در سال 1638 به تصرف دولت عثمانی درآمد که در این دوران توجهی به عمران آن نشد. در قرن 19 میلادی بین النهرین اهمیت سوق الجیشی برای انگلستان داشت ودر جنگ جهانی اول از میدان های عمده جنگ بود و سپس کشور عراق در آن تاسیس یافت.
بین النهرین به جهت معادن نفت اهمیت بین المللی دارد و از کاوشهایی که برای تحقیق در بقایای آثار تمدن قدیم در این سرزمین صورت گرفته نتایج گرانبهائی به دست آمده است.